مطالعه تطبیقی اندیشمندان شاخص اسلامی و غیراسلامی
محمدحسین نوروزی؛ جواد نظری مقدم
چکیده
چگونگی حقوق و تکالیف متقابل شهروندان و دولت یکی از مهمترین موضوعات حوزۀ علوم اجتماعی و سیاست بهویژه در جوامع امروزی است. بهموازات تغییر ساختارهای سیاسی و اجتماعی در جوامع، پدیدارشدن دولت مدرن مفهوم شهروندی و نقش شهروند بهمثابۀ یکی از مهمترین عناصر اجتماعی در جامعۀ مدرن، حقوق سیاسی و اجتماعی و تکالیف دوسویۀ دولت و شهروندان ...
بیشتر
چگونگی حقوق و تکالیف متقابل شهروندان و دولت یکی از مهمترین موضوعات حوزۀ علوم اجتماعی و سیاست بهویژه در جوامع امروزی است. بهموازات تغییر ساختارهای سیاسی و اجتماعی در جوامع، پدیدارشدن دولت مدرن مفهوم شهروندی و نقش شهروند بهمثابۀ یکی از مهمترین عناصر اجتماعی در جامعۀ مدرن، حقوق سیاسی و اجتماعی و تکالیف دوسویۀ دولت و شهروندان در نقطۀ تمرکز اندیشمندان حوزۀ علوم اجتماعی و فیلسوفان سیاسی قرار گرفت. در این پژوهش، مسئلۀ شهروندی از منظر السدیر مکاینتایر و جان رالز که نمایندگان دو رویکرد جماعتگرا و لیبرال هستند، بررسی شده است. همچنین نسبتسنجی میان آرای فارابی با این دیدگاهها صورت گرفته است. فارابی صورتبندی مناسبات افراد با مدینه را با مفهوم «اهل مدینه» ترسیم میکند. بررسی تطبیقی دو مفهوم «شهروندی» و «اهل مدینه» سبب میشود شناخت بومیتری از مناسبات افراد در زیست مدنی کسب شود. در این مطالعه تلاش شده است با رویکردی توصیفی-تحلیلی با روش تطبیقی به بررسی مقایسهای مؤلفههای مقوم مفهوم شهروندی و ابعاد مرتبط با آن در اندیشۀ فارابی، مکاینتایر و رالز پرداخته شود. یافتههای این مطالعه حاکی از آن است که میان رالز و مکاینتایر در چارچوب مفهوم شهروندی تفاوت عمیقی وجود دارد، اما در برخی مؤلفهها مانند تقدم خیر عمومی بر حقوق و منافع فردی مشابهت و نزدیکی میان اندیشۀ فارابی و مکاینتایر وجود دارد.